Skip to main content
SpringerLink
Log in

Detectie en preventie van kwetsbaarheid: Op zoek naar risicoprofielen voor fysieke, psychische, sociale en omgevingskwetsbaarheid

Detection and prevention in later life: risk profiles for physical, psychological, social and environmental frailty.

  • Published:
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

Samenvatting

In het verlenen van “goede zorg en ondersteuning voor ouderen” is aandacht nodig voor de preventie van kwetsbaarheid bij ouderen. Een gerichte casefinding van (mogelijk) kwetsbare ouderen is hierbij essentieel om correcte preventieve maatregelen te nemen. Dit onderzoek heeft als doel om risicoprofielen en risicofactoren van kwetsbaarheid bij ouderen in kaart te brengen om zo vroegtijdige detectie mogelijk te maken. Kwetsbaarheid wordt hierbij niet enkel gezien als een fysiek probleem, maar omvat ook psychische, sociale en omgevingscomponenten. Multinomiale logistische regressie analyses op data van de Belgian Ageing Studies (N = 21.664 thuiswonende ouderen) onderzoeken de relatie van socio-demografische en socio-economische factoren op de vier domeinen van kwetsbaarheid (i. e. fysieke, psychische, sociale en omgevingskwetsbaarheid) en totale kwetsbaarheid. De resultaten tonen dat zowel mannen als vrouwen die verhuisd zijn in de afgelopen 10 jaar of een lager inkomen hebben, een groter risico hebben om kwetsbaar te zijn. Voor elk domein afzonderlijk zijn er specifieke risicofactoren gevonden (zoals burgerlijke staat bij psychische kwetsbaarheid). Daarnaast zijn er verschillen tussen risicoprofielen bij mannen en vrouwen. Zo vormt bij mannen het land van herkomst een risicofactor voor kwetsbaarheid, terwijl dit bij vrouwen niet het geval is. Op basis van de resultaten worden praktische aanbevelingen alsook toekomstige onderzoekspistes uitgewerkt voor de detectie en preventie van kwetsbaarheid bij ouderen.

Abstract

In order to provide proactive care and support for older people attention is needed for the prevention of frailty among older adults. Subsequently, accurate case finding of those who are more at risk of becoming frail is crucial to undertake specific preventive actions. This study investigates frailty and risk profiles of frailty among older people in order to support proactive detection. Hereby, frailty is conceived not only as a physical problem, but also refers to emotional, social, and environmental hazards. Using data generated from the Belgian Ageing Studies (N = 21,664 home-dwelling older people), a multinomial logistic regression model was tested which included socio-demographic and socio-economic indicators as well as the four dimensions of frailty (physical, social, psychological and environmental). Findings indicate that for both men and women having moved in the previous 10 years and having a lower household income are risk factors of becoming multidimensional frail. However, studying the different frailty domains, several risk profiles arise (e. g. marital status is important for psychological frailty), and gender-specific risk groups are detected (e. g. non-married men). This paper elaborates on practical implications and formulates a number of future research recommendations to tackle frailty in an ageing society.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1

Literatuur

  1. Walker A. Active ageing: a strategic policy solution to demographic ageing in the European Union. Int J Soc Welf. 2012;21(1):117. https://doi.org/10.1111/j.1468-2397.2012.00871.x.

    Article  Google Scholar 

  2. Smetcoren A‑S, Dury S, Donder L de, Regenmortel S van, Kardol T, Verté D. Denken over later? Attitudes van ouderen ten opzichte van verschillende woonvormen in Vlaanderen. Ruimte Maatsch. 2014;6(2):14–38.

    Google Scholar 

  3. Wiles JL, Leibing A, Guberman N, Reeve J, Allen RES. The meaning of ‘ageing in place’ to older people. Gerontologist. 2012;52(3):357–66.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  4. Witte N de, Smetcoren A‑S, Donder L de, et al. Een huis? Een thuis! Over ouderen en wonen. Brugge: Vanden Broele; 2012.

    Google Scholar 

  5. Vlaamse Regering. Vlaamse Ouderenbeleidsplan 2010–2014. Jo Vandeurzen: Kabinet van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; 2010.

    Google Scholar 

  6. Buckinx F, Rolland Y, Reginster J‑Y, Ricour C, Petermans J, Bruyère O. Burden of frailty in the elderly population: perspectives for a public health challenge. Arch Public Health. 2015;73(1):19.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  7. Vieira RA, Guerra RO, Giacomin KC, et al. Prevalência de fragilidade e fatores associados em idosos comunitários de Belo Horizonte, Minas Gerais, Brasil: dados do estudo FIBRA. Cad Saude Publica. 2013;29(8):1631–43.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  8. McAdams-DeMarco MA, Law A, Salter ML, et al. Frailty as a novel predictor of mortality and hospitalization in individuals of all ages undergoing hemodialysis. J Am Geriatr Soc. 2013;61(6):896–901.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  9. ZonMw. Beter oud worden. 10 jaar investeren in beter zorg en ondersteuning voor ouderen. Nationaal Programma Ouderenzorg. 2016. http://www.beteroud.nl/docs/beteroud/over-ons/krachtboekje-npo.pdf. Geraadpleegd op: 21 apr 2017.

    Google Scholar 

  10. Metzelthin, S. An interdisciplinary primary care approach for frail older people. Feasibility, effects and costs. 2014. Proefschrift online beschikbaar http://digitalarchive.maastrichtuniversity.nl/fedora/get/guid:bae7aba1-2b03-43dc-b3aa-87aa60642586/ASSET1. Geraadpleegd op: 21 apr 2017.

  11. Fried LP, Tangen CM, Walston J, et al. Frailty in older adults: evidence for a phenotype. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2001;56(3):M146–56.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  12. Rockwood K, Fox RA, Stolee P, Robertson D, Beattie BL. Frailty in elderly people: an evolving concept. Can Med Assoc J. 1994;150(4):489–95.

    CAS  Google Scholar 

  13. Campen C van (red.). Kwetsbare ouderen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2011.

    Google Scholar 

  14. Witte N de, Gobbens R, Donder L de, et al. The comprehensive frailty assessment instrument: Development, validity and reliability. Geriatr Nurs. 2013;34(4):274–81.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  15. Gobbens RJJ, Luijkx KG, Wijnen-Sponselee MT, Schols JMGA. Towards an integral conceptual model of frailty. J Nutr Health Aging. 2010;14(3):175–81.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  16. Metzelthin SF, Daniels R, Rossum E van, et al. Psychometrische eigenschappen van drie screeningsinstrumenten voor kwetsbaarheid bij thuiswonende ouderen. Tijdschr Gerontol Geriatr. 2011;42(3):120–30.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  17. Coelho T, Paúl C, Gobbens RJJ, Fernandes L. Determinants of frailty: the added value of assessing medication. Front Aging Neurosci. 2015; https://doi.org/10.3389/fnagi.2015.00056.

    PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  18. Arber S, Davidson K, Ginn J. Gender and ageing: changing roles and relationships. New York: McGraw-Hill; 2003. pag. 227.

    Google Scholar 

  19. Donder L de, Verté D, Witte N de. Belgian Ageing Studies: participatief actie-onderzoek naar en met ouderen. Sociologos. 2016;1:20–33.

    Google Scholar 

  20. Stimson RJ, McCrea R. A push – pull framework for modelling the relocation of retirees to a retirement village: the Australian experience. Environment and Planning A. 2004;36(8):1451–70. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1068/a36206

  21. Field AP. Discovering statistics using SPSS. Los Angeles, Thousand Oaks: SAGE; 2009.

    Google Scholar 

  22. Gale CR, Cooper C, Sayer AA. Prevalence of frailty and disability: findings from the English longitudinal study of ageing. Age Ageing. 2015;44(1):162–5.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  23. Kamiya Y, Doyle M, Henretta JC, Timonen V. Depressive symptoms among older adults: the impact of early and later life circumstances and marital status. Aging Ment Health. 2013;17(3):349–57.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  24. Patten SB, Wang JL, Williams JVA, et al. Descriptive epidemiology of major depression in Canada. Can J Psychiatry. 2006;51(2):84–90.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  25. Lodewijckx E. Ouderen van vreemde herkomst in het Vlaamse Gewest. Origine, sociaaldemografische kenmerken en samenstelling van hun huishouden. Brussel: Studiedienst van de Vlaamse Regering; 2007.

    Google Scholar 

  26. Brothers TD, Theou O, Rockwood K. Frailty and migration in middle-aged and older Europeans. Arch Gerontol Geriatr. 2014;58(1):63–8.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  27. Ruan Q, Yu Z, Chen M, Bao Z, Li J, He W. Cognitive frailty, a novel target for the prevention of elderly dependency. Ageing Res Rev. 2015;20:1–10.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  28. Kneale D. Is social exclusion still important for older people? London: The International Longevity Centre; 2012.

    Google Scholar 

  29. Deckers A, Willekens B, Helsmoortel A, Gouhie S, Depraetere J, Degryse J. Zorgnoden van thuiswonende ouderen. Huisarts Nu. 2012;41(4):191–6.

    Google Scholar 

  30. Grundy E. Ageing and vulnerable elderly people: European perspectives. Ageing Soc. 2006;26(01):105–34.

    Article  Google Scholar 

Download references

Dankbetuiging

Het D‑SCOPE onderzoeksconsortium is erkentelijk voor de onderzoeksfinanciering die het gekregen heeft van het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT-140027-SBO). De auteurs bedanken daarnaast ook alle oudere vrijwilligers voor hun engagement en enthousiasme, alsook de provinciale en lokale overheden en stakeholders voor hun steun en medewerking doorheen de ouderenbehoefteonderzoeken en het D‑SCOPE project.

Author information

Authors and Affiliations

  1. Educatiewetenschappen, Vrije Universiteit Brussel, Brussel, België

    A. S. Smetcoren, S. Dury, L. De Donder, E. Dierckx, N. De Witte, D. Lambotte, B. Fret, D. Duppen, M. Kardol & D. Verté

  2. Klinische en Levenslooppsychologie, Vrije Universiteit Brussel, Brussel, België

    E. Dierckx & E. De Roeck

  3. Biomedische Wetenschappen, Universiteit Antwerpen, Antwerpen, België

    S. Engelborghs & E. De Roeck

  4. Biomedische Wetenschappen en Geneeskunde, Universiteit Antwerpen, Antwerpen, België

    P. P. De Deyn

  5. CAPHRI Care and Public Health Research Institute, Maastricht University, Maastricht, Nederland

    A. van der Vorst, G. A. R. Zijlstra, G. I. J. M. Kempen & J. M. G. A. Schols

  6. Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde, KU Leuven, Leuven, België

    M. Van der Elst, B. Schoenmakers & J. De Lepeleire

  7. Faculteit Mens en Welzijn, Hogeschool Gent, Gent, België

    N. De Witte & L. Hoeyberghs

Authors
  1. A. S. Smetcoren
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. S. Dury
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. L. De Donder
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. E. Dierckx
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  5. N. De Witte
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  6. S. Engelborghs
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  7. P. P. De Deyn
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  8. A. van der Vorst
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  9. M. Van der Elst
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  10. D. Lambotte
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  11. L. Hoeyberghs
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  12. B. Fret
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  13. D. Duppen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  14. E. De Roeck
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  15. M. Kardol
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  16. B. Schoenmakers
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  17. J. De Lepeleire
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  18. G. A. R. Zijlstra
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  19. G. I. J. M. Kempen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  20. J. M. G. A. Schols
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  21. D. Verté
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to A. S. Smetcoren.

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Smetcoren, A.S., Dury, S., De Donder, L. et al. Detectie en preventie van kwetsbaarheid: Op zoek naar risicoprofielen voor fysieke, psychische, sociale en omgevingskwetsbaarheid. Tijdschr Gerontol Geriatr 49, 1–11 (2018). https://doi.org/10.1007/s12439-017-0241-5

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12439-017-0241-5

Trefwoorden

Keywords

Search

Navigation