Abstract
The name of Bartolus de Saxoferrato (1313/1314–1357) is associated with late medieval legal theory and practice, although a tradition initiated by his pupil Baldus de Ubaldis (1327–1400) portrays him as a man devoted to practice more than to theory. Bartolus was a brilliant teacher and a prolific writer. Thanks to his critical insight, which pervades his commentaria, tractatus, quaestiones, and consilia, the hermeneutics of the Corpus Iuris Civilis became a science aimed at the solution of the practical problems of late medieval society. In the realm of law, two clusters of questions have been debated, one concerning Bartolus’ influence on the development of civil law and the other concerning the authorship of a number of writings attributed to him. Bartolus’ relevance to philosophy is negligible, even if his conceptions of jurisprudence and truth in legal reasoning correspond to a certain philosophy of law. His ideas are relevant in the perspective of Renaissance political philosophy: Bartolus paved the way for the modern conception of territorial sovereignty and for a rejection of tyranny on legal-theoretical grounds.
References
Primary Literature
Bartholus de Saxoferrato. 1576. Commentaria. Cum additionibus Thomae Diplovatatii aliorumque excellentissimorum doctorum, una cum amplissimo repertorio noviter elucubrato per dictum clarissimum doctorem dominum Thomam Diplovatatium. Venetiis, per Baptistam de Tortiis
Secondary Literature
Bellomo, M. 1998. Bartolo da Sassoferrato. In Medioevo edito e inedito, Profili di giuristi, vol. 3, ed. M. Bellomo, 181–193. Rome: Il Cigno Galileo Galilei.
Calasso, F. 1964. Bartolo da Sassoferrato. In Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 6, 640–669. Roma: Istituto della Enciclopedia Italiana.
Canning, J. 1987. The political thought of Baldus de Ubaldi. Cambridge: Cambridge University Press.
Cavallar, O., et al. 1994. A grammar of signs: Bartolo da Sassoferrato’s tract on insigna and coats of arms. Berkeley: Robbins Collection, University of California at Berkeley.
Condorelli, O. 1995. Homo parve stature et coloris turgidi et gibbosus – Bartolo da Sassoferrato nell’anonima descrizione del ms. Napoli, Biblioteca Nazionale, VIII.D.77. Riv int diritto comune 6: 357–364.
Cortese, E. 1995. Il diritto nella storia medievale, vol. 2. Rome: Il Cigno Galileo Galilei.
Feenstra, R. 1972. Bartole et la science du droit romain. In Atti del seminario romanistico internazionale (Perugia-Spoleto-Todi, 11–14 ottobre 1971), 7–17. Perugia: Libreria editrice universitaria.
Jonas Cesar, F. 2004. Popular autonomy and imperial power in Bartolus of Saxoferrato: an intrinsic connection. J Hist Ideas 65(1): 369–381.
Kirshner, J. 1973. Civitas sibi faciat civem: Bartolus of Saxoferrato’s Doctrine on the Making of a Citizen. Speculum 48: 694–713.
Kirshner, J. 2006. Bartolo of Sassoferrato’s De Tyranno and Sallustio Buonguglielmi’s Consilium on Niccoló Fortebracci’s Tyranny in Città di Castello. Mediev Stud 68: 303–331.
Lepsius, S. 2003. Von Zweifeln zur Überzeugung: Der Zeugenbeweis im gelehrten Recht ausgehend von der Abhandlung des Bartolus von Saxoferrato. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.
Lepsius S. 2004. Bartolus de Saxoferrato. In Compendium Auctorum Latinorum Medii Aevi (500–1500), vol. 2/1, 101–156. Florence.
Maiolo, F. 2007. Medieval Sovereignty: Marsilius of Padua and Bartolus of Saxoferrato. Delft: Eburon Academic.
Paradisi, B. 1983. Il pensiero politico dei giuristi medievali. In Storia delle idee politiche, economiche e sociali, vol. 2/2, ed. L. Firpo, 211–342. Turin: Torino Unione Tipografico – Ed (UTET).
Pennington, K. 1993. The prince and the law, 1200–1600. Berkeley: University of California Press.
Quaglioni, D. 1983. Politica e diritto nel Trecento italiano. Il “De Tyranno” di Bartolo da Sassoferrato (1314–1357), con l’edizione critica dei trattati “De Guelphis et Gebellinis”, “De Regimine civitatis”, e “De tyranno. Florence: Olschki.
Ryan, M. 2000. Bartolus of Saxoferrato and free cities. Trans R Hist Soc 10: 65–89.
Segoloni, D. 1962. Bartolo da Sassoferrato e la civitas Perugina. In Bartolo da Sassoferrato. Studi e documenti per il VI centenario, Documenti del convegno commemorativo (Perugia, 1–5 Aprile 1959), vol. 2, 515–563. Milan: Giuffrè.
Segoloni, D. 1980. Aspetti del pensiero giuridico e politico di Bartolo da Sassoferrato. In Il diritto comune e la tradizione giuridica europea. Atti del convegno internazionale di studi in onore di Giuseppe Ermini (30–31 ottobre 1976), ed. D. Segoloni, 353–415. Perugia: Libreria universitaria.
Skinner, Q. 2002. Visions of politics, Renaissance virtues, vol. 2. Cambridge: Cambridge University Press.
Treggiari, F. 2009. Le ossa di Bartolo. Contributo alla storia della tradizione giuridica perugina. Perugia: Deputazione di storia patria per l'Umbria.
Ullmann, W. 1962. De Bartoli sententia: Concilium rapraesentat mentem populi. In Bartolo da Sassoferrato. Studi e documenti per il VI centenario, Documenti del convegno commemorativo (Perugia, 1–5 aprile 1959), vol. 2, 707–733. Milan: Giuffrè.
Woolf, C.N.S. 1913. Bartolus of saxoferrato: his position in the history of medieval political thought. Cambridge: The University Press.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2015 Springer International Publishing Switzerland
About this entry
Cite this entry
Maiolo, F. (2015). Bartolus of Saxoferrato. In: Sgarbi, M. (eds) Encyclopedia of Renaissance Philosophy. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-02848-4_184-1
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-02848-4_184-1
Received:
Accepted:
Published:
Publisher Name: Springer, Cham
Online ISBN: 978-3-319-02848-4
eBook Packages: Springer Reference Religion and PhilosophyReference Module Humanities and Social SciencesReference Module Humanities